ایلام یكی از مناطق کوهستانی و گرم كشورمان است و به عنوان سومین شهر بزرگ منطقه کردستان ، در جنوب غربی آن جای گرفته است و از غرب با عراق هم مرز است. وسعت و عظمت ارتفاعات آن هر بیننده ای را به خود جذب می کند و هر یک از جاذبه های گردشگری ایلام دارای زیبایی و جاذبه های طبیعی خاص خود است.
شاید كمتر كسب بداند اما استان ایلام شهر باستانی با قدمت چند هزار ساله و بخشی از تمدن باستانی عیلامی بوده است. معماری استان ایلام مانند بسیاری از مناطق دیگر ایران تحت تاثیر دوره های سنتی و معاصر است. قلعه استانداری ایلام ، عمارت فلاحتی و قلعه میرغلام نمونه هایی از دست هستند.
با سفر به این استان كوهستانی نباید از صنایع دستی و سوغات آن غافل شوید،صنایع دستی ایلام به خصوص گلیم در سراسر کشور مشهور است و مهمترین صنایع دستی آن عبارتند از: بافت حصیری ، فرش درشت ، محصولات ابریشمی ، فرش ، فرش نمدی ، محصولات چوبی و غیره می باشد. همچنین این ایلام ،دارای سوغاتی خاص مانند آدامس های محلی (صمغ درخت سقز ایرانی) ، شیرینی های محلی ، آب نبات و غیره است.در واقع،هر چه از زیبایی و جاذبه های گردشگی و طبیعی ایلام بگوییم كم است و تا كنون توانسته ۵۰ اثر تاریخی در سال ۲۰۱۴ در فهرست میراث ملی ثبت شده است. در ادامه مقاله شما را با برخی از جاذبه های گردشگری ایلام آشنا می كنیم.
دره ارغوان در فاصله ۳ کیلومتری شمال شرقی شهر ایلام ، در مسیر دره قوچ علی قرار دارد.این دره در مسیر رودخانه ، درختان ، گلهای بنفش ، طبیعت رنگارنگ و جنگل های سرسبز قرار دارد كه چشم هر بیننده ای را به خود جلب می کند و به همین دلیل،این دره یکی از گردشگاه های ایلام به شمار می آید و بیشتر مردم ایلام برای گذراندن اوقات فراغت خود به این دره می آیند.
این دره فوق العاده زیبا و رویایی به عنوان یکی از مناطق آب و هوایی سرد زادگاه ارغوان در نظر گرفته شده است. این منطقه قبلاً با نام “Gawez” شناخته می شد و محل رشد گونه های مختلف گیاهی مانند بلوط ، دافنه ،زالزالک بوده است ، اما متأسفانه عمده گونه های گیاهی این منطقه درختچه ارغوان است . در منطقه این دره و ارتفاعات اطراف آن ، صنعت زنبورداری و تولید عسل خالص رایج است.
دره ارغوان ایلام
این قبرستان تاریخی با قدمت هزارساله قبل از میلاد و متعلق به قبل از دوره هخامنشیان در منطقه چنارباش ایلام است. باستان شناسان در برخی از گورها کوزه های کوچک و بزرگ سفالی و وسایل مختلف را طبق سنت مردم آن منطقه دفن شده است.
قبرستان چنار
دریاچه دوقلوی سیاه گاو در شهر آبدانان در جنوب استان ایلام واقع شده است و به عنوان یکی از نادرترین پدیده های طبیعی کشور شناخته شده است.
ایلام با دارا بودن آثار طبیعی و زیبا و با توجه به خوش آب و هوایی ، یکی از جاذبه های گردشگری کشور در فصول مختلف است. دریاچه دوقلوی سیاه گاو یکی از دریاچه های کمیاب جهان با اب زلال و شیرین همراه با املاح مختلف است . این دو دریاچه به دو قسمت مشابه تقسیم شده است و توسط یک کانال طبیعی به هم متصل شده اند.این دریاچه به دلیل شبیه بودن به شاخ گاو به این نام گذاری شده است و با وجود قدمت هزارساله دارای شهرت جهانی است و در میان میراث فرهنگی ایران به ثبت رسیده است.
دریاچه دوقلوی سیاه گاو آبدانان
یکی از جاذبه های بسیار مهم استان ایلام قلعه قیران است این قلعه باستانی بر روی کوه قلاقیران که در ۳ کیلومتری استان ایلام قراردارد.
طول کوه قلا قیران به ۲۱۵۲ متر میرسد که حتما برای دسترسی به کوه قلعه قیران باید امکانات صخره نوردی حرفه ای به همراه داشته باشید.
چشم انداز های کوه قلا قیران عبارت است از تفریگاه های جنگل ششدار و منجل، که محوطه را پوشش داده است و همچنین قشنگی ها و جاذبه های آن بی مانند است. بنای این قلعه به صورتی است که آدمی به طبیعی بودن آن شک میکند ولی در اصل این بنا کاملا طبیعی به وجود آمده است.
قلعه قیران مسیر دشواری دارد که برای رسیدن به آن باید این مسیر را طی کنید که اگر موفق شوید این مسیر دشوار را بگذرانید چشم انداز فوق العاده شهر ایلام و جنگل های نزدیک به آن را مشاهده خواهید کرد.
این ناحیه را از نظر جاذبه طبیعی میتوان جز یکی از خوب ترین مناطق کوهستانی کشور دانست.
بهترین زمان برای بازدید در فصل بهار و تابستان است در این فصول طبیعت بکر و سبز صحنه های چشم نوازی را به وجود می آورد
قلعه قیران ایلام
تفرجگاه جنگل ششدار ، به عنوان یکی از مشهورترین مناطق تفریحی ایلام ، در ۵ کیلومتری آن و نزدیک کوه قلاقیران قرار گرفته است و به دلیل نزدیک بودن به ایلام ، سالانه پذیرای گردشگران زیادی به ویژه در بهار و پاییز می باشد. چشمه ها و باغهای زیبای سلطان آباد و كوه قلاقیران كه به عنوان نماد استان ایلام است نیز در اطراف آن به زیبایی اش افزوده است.
پارک جنگلی ششدار از جاذبه های گردشگری ایلام
روستای زید در ۲۵ کیلومتری شهر دره شهر ایلام واقع شده است و به دلیل آثار تاریخی متعدد و وجود انبارهای گندم یکی از دیدنی ترین روستاهای غربی کشور محسوب می شود.
وقتی به زید می رسید ، دره های وسیع و باورنکردنی این روستا اولین چیزی است که از ورود شما استقبال می کند و شما را به طبیعت دیدنی این روستا دعوت می کند. در این دره ها که حدود ۵ یا ۶ هستند ، صخره هایی روبروی هم می بینید که در قلب آنها ، انبارهایی برای ذخیره گندم ساخته شده است. در کنار این انبارها ، انبارهای تاریخی دیگری وجود دارد كه برای ذخیره نمک اختصاص داده شده است .
۳۰ انبار برا نگهداری گندم در این روستا وجود دارد و به گونه ای طراحی شده اند که می شود گندم را به مدت سه سال بدون پوسیدگی یا از بین رفتن حفظ كرد و ۳۰ انبار در این روستا وجود دارد ، مهمترین انگیزه مردم زید برای ساخت چنین انبارهایی حفظ بذر گندم و ایمن نگه داشتن آنها از دست راهزنان بود.اوج ساخت و استفاده از این انبارها مربوط به دوران اسلامی ، به ویژه سلسله های صفویه و قاجار است.
روستای زید ایلام
این بنای تاریخی در شهرستان دره شهر به صورت چهار طاقی بر روی تپه یک آتشکده واقع شده است كه قدمت آن به دوران ساسانی و قرون اسلامی برمی گردد.مواد ساخته شده در آن از سنگ و گچ به ابعاد ۵ در۵ متر بنا شده است و عرض دیواره ها ۸۰ سانتی متر و ارتفاع طاق از زمین ۷۰ سانتی متر ساخته شده است.در گذشته،آتشکده ها مهم ترین بناهایی برای بزرگداشت آتش مقدس و برگزاری مراسم مذهبی است که از سلسله ساسانیان باقی مانده است. این اثر تاریخی که در فهرست آثار ملی کشور ثبت شده است.
آتشکده چهار طاقی دره شهر
قلعه والی ایلام یکی از آثار مهم شهر ایلام است كه به دستور غلام رضا خان فیلی والی زمان وقت این منطقه در دوره قاجار در سال ۱۹۰۸ میلادی (۱۳۲۶ هجری قمری) ساخته شد. این بنای تاریخی از چندین قسمت مانند حرم ، طاقچه ، تالار آینه و زندان در زیرزمین تشکیل شده است.
معماری این قلعه دارای اتاق های قرینه با ۲۰ اتاق بزرگ، ۵ اتاق کوچک، ۴ ایوان و ۲ تراس کوچک است ،معماری داخلی اتاق ها بسیار زیبا است و با کاشی های رنگی و گچ بری های زیبایی تزیین شده اند.برای گردشگران اقامتگاه، رستوران و اینترنت با سرعت بالا وجود دارد.
قلعه والی ایلام سالها به عنوان موزه مردم شناسی ، نمایانگر فرهنگ و تمدن این استان است و هر ساله در تعطیلات گردشگران زیادی برای بازدید از این قلعه راهی ایلام می شوند.
در سال ۱۳۲۶ هجری قمری غلام رضا خان فیلی، پسر حسینقلی خان ابوقداره و والی لرستان پشتکوه دستور ساخت قلعه والی ایلام را صادر کرد.
محل ساخت آن حسین‌آباد فیلی مشهور به ده بالا در نظر گرفته شد چرا که غلام رضاخان والی این محل و بنا را برای اقامتش در تابستان انتخاب کرد بود و آن را بر روی تپه ای احداث کرد.
حاج درویش علی کرمانشاهی معماری بنا را بر عهده داشت. فردی به نام رضا قلی نیز حجاری ساختمان را عهده داشت.
▪️قلعه والی ایلام دارای مساحت ۴۶۸۷ متر مربع و زیربنای ساختمان آن ۱۴۶۴ متر مربع است.
▪️ این بنا دارای قسمت های متعدد از جمله حرم سرا، قسمت شاهنشین، اتاق آیینه و زندان در زیر زمین می باشد.
▪️قلعه دارای یک حیاط میانی است که حدود ۷۰۰ مترمربع وسعت دارد.
▪️سه طرف حیاط را بنای ساختمان در بر گرفته است.
▪️آب مصرفی ساکنان توسط چشمه بی بی تامین می شده است .
▪️مانند بسیاری از دیگر بناهای دارای برج نگهبانی می باشد، این قلعه ها دارای دو برج است که شکل نیم دایره دارند .
مصالح آن شامل سنگ، آجر، گچ، کاشی و چوب است.
در حال حاضر موزه مردم شناسی ایلام از ارزشمندترین موزه های تخصصی مردم شناسی محسوب می‌شود.
قلعه والی ایلام
تنگه کافرین یكی از مناطق توریستی ایلام در ۳ کیلومتری شمال شهرستان ولی عصر در فاصله ۵۵ کیلومتری ایلام در شهرستان دره شهر و در فاصله ۱۵ کیلومتری شهر بدره واقع شده است. تنگ کفرین با قدمتی حدود سه هزار ساله با وجود رودخانه سیمره در قلب آن در كنار جنگل های وسیع بلوط و انواع حیات وحش مانند سنجاب ایرانی روحی لذت بخش به شما می افزاید. در فاصله یك کیلومتری ورودی این دره ، دریاچه آب زمزم و زیارتگاه جابر واقع شده است.
تنگه کافرین
طبق رویات های گذشته ، بهرام چوبین در خانواده برتر ساسانیان متولد شد. او را یک فرمانده باهوش و شجاع می دانستند که توانست با نبوغ رزمی خود با تعداد افراد كمی ارتش بزرگی از دشمن را شکست دهد. این حادثه یکی از شگفتی های تاریخ نظامی جهان است. تنگه بهرام چوبین یکی از ارزشمندترین دره های باریک و بسیار مرتفع و استراتژیک شهر ایلام است. كه علاوه بر زیبایی طبیعی ، آثار تاریخی فوق العاده ای دارد.
آمیزه‌ای از تاریخ و طبیعت
بهرام چوبین نام تنگه‌ای در استان ایلام است که روزگاری در حکم یک مخفیگاه و شکارگاه برای این سردار دلیر ساسانی بوده است.
این تنگه که یکی از جاذبه‌های تاریخی طبیعی استان ایلام است در اطراف شهر دره شهر قرار دارد. دره شهر، شهری در کوهپایه کبیرکوه و در حاشیه رود سیمره است که با شهر ایلام، حدود ۲۴۰ کیلومتر فاصله دارد.
نیم‌نگاه تاریخی به تنگه چوبین:
بهرام چوبین که بود؟
«بهرام ششم» پسر «بهرام گشنسب» عضوی از خاندان «مهران» بود که یکی از هفت خاندان ممتاز ساسانی به شمار می رفتند. بهرام از مردم شهر ملایر بود و از این جهت که قد بلند و لاغر بود به او لقب «چوبین» داده بودند. بهرام یک سردار و مبارز دلیر بود و در جنگ‌های زیادی شرکت کرد. به عنوان نمونه با خسروپرویز جنگید که این جنگ عامل اصلی ساخت تنگه بهرام چوبین بوده است. در واقع بهرام این تنگه را برای خودش تبدیل به پناهگاه کرد.
بر اساس روایت‌های قدیمی، بهرام، سردار ساسانی در روزگاران قدیم برای شکار به این تنگه می‌آمده است. همچنین این تنگه در یکی از مناطق سرسبز و خوش آب و هوای استان ایلام قرار گرفته است، از این سو بهرام برای خوش‌گذرانی و تفریح با چاشنی شکار این منطقه را مقصدی جذاب برای خود می‌دیده است.
تنگه بهرام چوبین، از نظر نظامی نیز برای بهرام اهمیت زیادی داشته است و این را میتوان از دیوارهای تاریخی ساخته شده بر روی صخره‌های این تنگه که آن را تبدیل به دژی امن کرده‌اند، دریافت. در واقع بهرام برای خودش در این تنگه مخفی‌گاهی ساخته بود که در زمان شورش علیه خسروپرویز بتواند در آنجا پناه بگیرد.
یکی از مهمترین آثار به جای مانده در این تنگه، چهار عدد آب انبار است که در داخل این آب انبارها آب آشامیدنی هم وجود دارد. این نشان می‌دهد که بهرام چوبین به نگهداری طولانی مدت از آب هم اهمیت داده است. ساخته شدن چنین آب انبارهای طبیعی زیبایی، واقعا در نوع خود شاهکار به حساب می‌آید.
اگر علاقه مند به آثار تاریخی هستید ،تماشای این دره را در ۱۲ کیلومتری شرق شهرستان دره شهر با ۲۰ دقیقه رانندگی از دست ندهید.
تنگه بهرام چوبین
