دژ رودخان یا قلعه حسامی نام قلعه‌ای است متعلق به دوره سلجوقیان که بر فراز ارتفاعات جنگلی شهرستان فومن در روستای رودخان ساخته شده و ۲٫۶ هکتار مساحت و ۶۵ برج و بارو و دیواری به طول ۱۵۰۰ متر دارد. دژ رودخان در ۳۰ کیلومتری شهر فومن است. برخی کارشناسان، ساخت قلعه را در دوران ساسانیان و مقارن با حمله عرب‌ها به ایران دانسته‌اند برخی از کارشناسان، ساخت قلعه را در دوران ساسانیان و مقارن با حمله عرب‌ها به ایران دانسته‌اند. در دوره سلجوقیان این قلعه تجدید بنا شده و از پایگاه‌های مبارزاتی اسماعیلیان الموت بوده‌است. نام بومی (تالشی) این قلعه، قله رخون میباشد. نام رسمی آن قلعه رودخان، مترادف فارسی نام بومی قلعه است. چون این قلعه تاریخی در کنار رودخانه، رخون، بنا شده‌است؛ آن را قلعه رودخانه ای، قله روخون، نامیده‌اند. این قلعه در دوران‌های تاریخی به نام‌های قلعه هزار پله، حسامی، سکسار، سگسار و سگسال نیز خوانده شده‌است. این دژ با ارزش تاریخی که دارد بنابر ساختار، معماری و ویژگی‌های استراتژیکی و رزمی، در ۳۰ مرداد ۱۳۵۴ خورشیدی، به شماره ۳/۱۵۴۹ در فهرست آثار تاریخی و ملی ثبت شد. فاصله این آثار باستانی تا اقامتگاه حدود ۳۰ کیلومتر است و فاصله زمانی ۲۰ دقیقه ایی تا اقامتگاه دارد.
در طی صعود به این قلعه ودر طول مسیر شما میتوانید در کنار آبشارهای کوچک و زیبا جهت استراحت و رفع خستگی لحظاتی توقف کنید و لذت عکاسی از مناظر طبیعی و زیبای این مسیر جذاب را با ثبت چند عکس یادگاری به بایگانی خاطرات خود اضافه نمایید .
اما با رسیدن به قلعه که با حضوردر آن احساس جالبی نظیر حضور در اعماق تاریخ به شما دست میدهد شامل دو بخش شرقی و غربی می باشد که در بخش شرقی قلعه مواردی نظیر زندان ، درب اضطراری ، حمام و … وجود دارد در حالی که در بخش غربی قلعه آب انبار، سردخانه ، چند واحد مسکونی و … تشکیل شده است . دیدن جای جای قلعه قطعا خالی از لطف نیست . لازم به ذکر است در بدو ورود به قلعه شما باید نسبت به تهیه بلیط ورودی اقدام نمایید که داشتن پول نقد همراهتان لازم میباشد چون به دلیل عدم وجود آنتن دهی مناسب از دستگاه کارتخوان استفاده نمی گردد .
برای رفتن یه این مکان حتما از کفش و البسه مناسب برای یک پیاده روی سخت و نسبتا طولانی استفاده کنید. از مهمترین نکات قابل ذکر دانستن این نکته می باشد که قلعه فقط تا ساعت ۱۷:۳۰ عصر باز می باشد و بعد از این ساعت درب قلعه بسته و بازدید تعطیل می گردد . لذا با برنامه ریزی و زمانبندی مناسب به این مکان بروید تا پس از طی یک مسیر طولانی و طاقت فرسا با درب بسته قلعه روبرو نشوید .
این قلعه با ۲٫۶ هکتار مساحت بر فراز ارتفاعات روستای رودخان قرار دارد. دیوار قلعه ۱۵۰۰ متر طول دارد و در آن ۶۵ برج و بارو قرار گرفته‌است. فاصله مستقیم قلعه تا شهر ماکلوان ۲۵ کیلومتر، تا ماسوله ۴۵ کیلومتر و تا شفت ۲۰ کیلومتر است. اما از مسیر اصلی و آسفالته مسافت قلعه تا فومن ۲۵ کیلومتر، تا ماکلوان تقریباً ۳۵ کیلومتر و تا ماسوله ۶۰ کیلومتر است. این قلعه در ارتفاعی بین ۶۶۵ تا ۷۱۵ متر ارتفاع از سطح دریا واقع شده و در کنار آن رودی با همین نام جاری است.
این دژ با ارزش تاریخی که دارد بنابر ساختار، معماری و ویژگی‌های استراتژیکی و رزمی، در ۳۰ مرداد ۱۳۵۴ خورشیدی، به شماره ۳/۱۵۴۹ در فهرست آثار تاریخی و ملی ثبت شد.
نام بومی و گیلکی این قلعه، “رۊخان ٚ قلعه” میباشد و در زبان تالشی هم به قٚلٚه رۊخؤن معروف است. نام قلعه رودخان، مترادف فارسی نام گیلکی قلعه است. چون این قلعهٔ تاریخی در کنار رودخانه، بنا شده‌است؛ آن را قلعه رودخانه‌ای نامیده‌اند. این قلعه در دوره‌های گوناگون به نام‌های قلعهٔ هزار پله، حسامی، سکسار، سگسار و سگسال نیز خوانده شده‌است.
قلعه رودخان از نظر زمین‌شناسی در منطقه‌ای بنا شده که در تقسیم‌بندی زمین‌شناسی به مجموعه گشت شهرت دارد و طبق بررسی‌های اشتوکلین شامل دو فاز دگرگونی است. اولی مربوط به پرکامبرین-پالئوزوئیک با شدت دگرگونی بالا است و دیگری به زمان مزوزوئیک و با شدت دگرگونی پایین مطلق است.
با توجه به گزارش‌های زمین‌شناسی، احتمال وجود ذخایر آهن در این منطقه بالا است. شواهدی برای فعالیت معدن کاری باستانی در این منطقه گزارش شده‌است. از جملهٔ آن‌ها پس‌مانده‌های ذوب در این منطقه‌است.
نقشه راهنمای قلعه رودخان
شاه نشین قلعه رودخان
